Η Ελληνική μυθολογία αναφέρεται συχνά στη Χαλκιδική: στην Κασσάνδρα βρίσκεται θαμμένος ο γίγαντας του σεισμού, Εγκέλαδος. Ο Aθως πάλι σχηματίστηκε από το βράχο που έριξε εναντίον των θεών ο ομώνυμος Γίγαντας, μα και η Σιθωνία οφείλει το όνομά της στο Σίθωνα, το γιο του Ποσειδώνα. Η λέξη μύθοι σημαίνει κανείς , υπονοούν όμως την προσπάθεια που καταβλήθηκε για να ερμηνευτούν, από τα πολύ παλιά χρόνια, οι ιδιορρυθμίες αυτού του χώρου. Η επιστημονική έρευνα πάντως έχει καταδείξει ότι η γεωμορφολογία της παλαιοντολογικής Χαλκιδικής ήταν πολύ διαφορετική από τη σημερινή. Διαφορετική σίγουρα ήταν και η χλωρίδα και η πανίδα της. Τα απολιθωμένα λείψανα ελεφαντοειδών και άλλων εξαφανισμένων ειδών που βρέθηκαν στη Νικήτη και έχουν εντοπιστεί στα Βραστά, στην Τρίγλια κ.α. αποτελούν μάρτυρες μιας άλλης εποχής, που μάλλον δεν είδε ποτέ ανθρώπινο γένος. Επίσης τα ευρήματα στο Σπήλαιο των Πετραλώνων απέδειξαν ότι η παρουσία του ανθρώπου εδώ ξεπερνά τις 700.000 χρόνια, ενώ το κρανίο του αρχανθρώπου υπολογίζεται πως έχει ηλικία 200.000 ετών περίπου. Εγκαταστάσεις οργανωμένης κοινωνίας έχουμε στη Χαλκιδική από το 4.000 π.Χ. και οι παλαιότεροι κάτοικοί της ήταν Θράκες και Πελασγοί.

Η Σιθωνία, είναι η μεσαία χερσόνησος της Χαλκιδικής. Εκτείνεται ανάμεσα στον Τορωναίο και τον Σιγγιτικό Κόλπο και καταλήγει στο ακρωτήριο Δρέπανο.

Το 1922 με την εγκατάσταση χιλιάδων προσφύγων από την Μ. Ασία άρχισε μια καινούρια φάση στην ιστορία της Χαλκιδικής. Πλάι στα ντόπια χωριά φύτρωσαν 27 καινούρια, η συμβολή των οποίων στην οικονομική και πολιτιστική εξέλιξη της Χαλκιδικής είναι σοβαρότατη. Η περιοχή της Μεταμόρφωσης, πριν την εγκατάσταση των Μικρασιατών προσφύγων το 1925, αποτελούσε μετόχι της Μονής Διονυσίου του Αγίου Όρους και αρχική θέση της αγιορείτικης μονής που ήταν αφιερωμένη στον προφήτη Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Το 1950 στον οικισμό εγκαταστάθηκε η πρώτη παιδική κατασκήνωση.

Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων αφορούν τις υπηρεσίες τουρισμού και την αλιεία. Η παραλία του χωριού προσελκύει αρκετούς επισκέπτες και είναι βραβευμένη με Γαλάζια Σημαία. Λειτουργούν μεταξύ άλλων νηπιαγωγείο και δημοτικό σχολείο, ενώ πολιτιστικές εκδηλώσεις διοργανώνονται από τον πολιτιστικό σύλλογο του χωριού. Σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από το χωριό, βρίσκεται το Ιερό Ησυχαστήριο Τίμιος Ιωάννης Πρόδρομος, που αποτελεί γυναικεία μονή, στη θέση παλαιού μετοχιού της μονής Τιμίου Προδόμου, με έτος ίδρυσης το 1975. Η μονή εορτάζει στις 24 Ιουνίου και στις 29 Αυγούστου.